*Դառը նուշը նուշի միջուկն  է։ Նուշը դառը դարձնում է միջուկում պարունակվող ամիգդալին նյութը։ Այս նուշն իր բնական տեսքով պիտանի չէ մարդու օգտագործման համար, ուստի խոհարարական նպատակներով դրանք օգտագործում են միայն ջերմային մշակումից հետո։

*Դառը նուշի օգտակար հատկությունները թույլ են տալիս այն անվանել երկարակեցության ընկույզ։

*Նուշը պարունակում է մարդու առողջության համար կարևոր նյութեր, որոնք ապահովում են թերապևտիկ ազդեցություն օրգանիզմի վրա. ամրացնում են սրտի մկանները, բարելավում ողջ սիրտանոթային համակարգի աշխատանքը, պաշտպանում աթերոսկլերոզից (մագնեզիում):

Օգուտներ և վնասներ

*Դառը նուշը պարունակում է վիտամիններ E, B, կալցիում, ցինկ, մագնեզիում, ֆոսֆոր, բուսական սպիտակուցներ և ճարպաթթուներ։

Նուշը ոսկե դարչնագույն գույնի երկարավուն միջուկ է, շատ դառը համով, ընկույզի վառ բույրով։

*Դառը նուշը թարմ ուտելի չէ, ուստի այն պետք է մանրակրկիտ բովել։ Ջերմային բուժումը ոչնչացնում է վնասակար ֆերմենտները, իսկ դառը նուշը փոքր քանակությամբ ավելացվում է թխված մթերքին և սոուսներին՝ նրանց նուշի համեղ նոտա հաղորդելու համար:

Խորհուրդ է տրվում նուշը պահել սառնարանում՝ խուսափելով ջերմաստիճանի փոփոխություններից։ Եթե այս պայմանները կատարվեն, նուշը կպահպանվի մոտ մեկ տարի։ Սենյակային ջերմաստիճանում դառը նուշը կարելի է պահել մինչև վեց ամիս։

*Դառը նուշն օգտագործում են կոսմետոլոգիայի և օծանելիքի մեջ: Նրանք արտադրանքներին և օծանելիքներին տալիս են կծու բույր:

Գիտնականներն ապացուցել են, որ նուշի հոտը կարող է բացել ձեր ախորժակը։ Դառը նուշի չափից մեծ դոզան կարող է մահացու լինել։

*Շատ երկրների դեղագրքում իրենց արժանի տեղն են զբաղեցնում դառը նուշի պտուղները, նուշի եթերայուղերը և բուսական ծագման պատրաստուկները։ Նուշն օգտագործում են այլ դեղամիջոցների հետ համատեղ՝ բազմաթիվ հիվանդությունների և՜ կանխարգելման, և՜ բուժման համար:

*Դառը նուշը գործում է որպես սրտի պաշտպանիչ, հանգստացնում է մկանները և բարելավում ուղեղի արյան շրջանառությունը: Դառը նուշով երկարատև սիստեմատիկ բուժման արդյունքում ստացվում է հանգստացնող, տոնիկ, ինչպես նաև միզամուղ ազդեցություն։

*Դառը նուշը ցուցված է տղամարդկանց և կանանց դաշտանադադարի համախտանիշի դեպքում: Բժշկական պրակտիկայում այն օգտագործում են հիպերտոնիայի, միգրենի, մաշկային հիվանդությունների, մարսողական տրակտից սպաստիկ ցավերի, նյարդաշրջանառության դիստոնիայի, տախիկարդիայի սկզբնական փուլում հոգեսոմատիկ խանգարումների համալիր բուժման մեջ։

Հակացուցումներ և կողմնակի ազդեցություններ

Եթե դառը նուշի յուղը չունի օգտագործման հակացուցումներ, ապա պետք է զգույշ լինել բույսի պտուղներն օգտագործելիս։ Վտանգը ներկայացնում է նշի մեջ առկա ամիգդալին գլիկոզիդը: Երբ գլիկոզիդը քայքայվում է, արտազատվում է հիդրոցյանաթթու, որը օրգանիզմում կալիումի հետ համատեղ կազմում է հզոր թույն՝ կալիումի ցիանիդ։ Արդյունքում հյուսվածքային շնչառական ֆերմենտների ֆունկցիոնալությունը կաթվածահար է լինում։ Ցիանիդները պտուղներին տալիս են նշի հատուկ հոտ։

*Ավելի քան 30-40 հատիկ ուտելն առաջացնում է ծանր թունավորում, որը կարող է մահացու լինել։ *Դառը նուշի հակացուցումները հատկապես վերաբերում են երեխաներին, որոնք, եթե նույնիսկ մի փոքր օգտագործեն նուշ, կարող են թունավորվել։

*Բժշկության մեջ օգտագործում են դառը նուշի պտուղները, տերևները, արմատի կեղևը, ծառի խեժը եւ սերմերը, որոնց օգտակար հատկությունները հայտնի են։

*Բույսի տերեւները ընդունված է հավաքել ծաղկման շրջանի վերջում, պտուղները՝ աշնանը՝ դրանց հասունացման սկզբում, իսկ սերմերը՝ երբ պտղի ծայրամասային հատվածը ճաք է տալիս։ Սերմերը հանում են կեղևից և չորացնում արևի տակ։

*Յուղը ստացվում է նուշի սերմերից։ Վերջինս օգտագործում են որպես լուծիչ դեղամիջոցների ներարկման լուծույթների պատրաստման համար, ինչպես նաև հիմք էմուլսիաներում և քսուքներում։

*Չոր սերմերը պարունակում են ճարպային յուղ (մոտ 50%), 20% սպիտակուցներ, գլյուկոզա, ֆերմենտներ և գլիկոզիդ ամիգդալին։

*Ճարպային յուղը պարունակում է լինոլիկ (15%) և օլեին (80%) թթուների գլիցերիդներ։

*Վայրի դառը նուշի սերմերը թունավոր են գլիկոզիդ ամիգդալինի առկայության պատճառով։ Գլիկոզիդի տրոհման արդյունքում արտազատվում է հիդրոցյանաթթու, գլյուկոզա և բենզալդեհիդ։

*Դառը նուշի ամբողջ կորիզը հոտ չունի։ Երբ կտրատվում են, նրանք բենզալդեհիդի շնորհիվ ձեռք են բերում նուշի յուրահատուկ բուրմունք։

*Կախված աճի շրջանից՝ նուշի միջուկում յուղի կոնցենտրացիան տատանվում է 42%-ից մինչև 60%: *Բացի վերը նշված թթուներից, այն պարունակում է B2 և E վիտամիններ, ցինկ, ֆոսֆոր, մագնեզիում, կարոտիններ և այլն:

*Նուշի միջուկն ունի ընդհանուր ամրացնող, հակաբորբոքային, վերքերի ապաքինող ազդեցություն և ներսից նշանակվում է որպես մեղմ լուծողական:

*Գիտնականները պարզել են, որ նուշը կարող է արգելակել ստամոքսահյութի սեկրեցումը, և այն  խոստումնալից դեղամիջոց է դարձնում ստամոքսի և տասներկումատնյա աղիքի խոցի բուժման համար։

*Բավական է ընդունել ընդամենը 7-8 կաթիլ նուշի յուղ, և արդյունավետ կերպով ազատում եք փքվածությունից, կարգավորում է մարսողական տրակտի աշխատանքը, խթանում է ախորժակը:

Պատմական նախադրյալներ

Հին ժամանակներից փյունիկցիներն օրհնում էին նուշը՝ այն համարելով սուրբ ծառ։ Նուշ անունը ռոմանտիկ է՝ կապված ՙԱմիգդալա՚ աստվածուհու անվան հետ՝ այտերին անմեղ կարմրությամբ մի գեղեցիկ աղջիկ: Ծառի նուրբ վարդագույն ծաղիկները նույնացվում էին այս գեղեցկուհու կերպարի հետ։ Այստեղից էլ ծագել է բույսի լատինական անվանումը՝ ՙամիգդալուս՚՝ նուշ։

*Իր օգտակար հատկությունների շնորհիվ դառը նուշը վաղուց ճանաչվել է ժողովրդական բժշկության մեջ և հաջողությամբ օգտագործվում է բազմաթիվ հիվանդությունների բուժման համար։

*Բույսի մանրացված պտուղներն արդյունավետ են երկարատև հազի, ասթմատիկ նոպաների և պլերիտի դեպքում։ Հիշեք, որ նույն թուրմն ուժեղացնում է տեսողությունը՝ ներսից նուշի թուրմ ընդունելով:

*Դառը նուշը մաշկը մաքրում է պեպեններից և տարիքային բծերից, իսկ գինու հետ համակցված՝ մազերից վերացնում է թեփը։

*Ցանկալի է դառը նուշն օգտագործել որպես հակասեպտիկ և վերքերի բուժման միջոց՝ վերքերի և խոցերի բուժման համար։ Մանրացված սերմերը օգնում են նաև անեմիայի, գլխացավերի և ոտքերի ցավերի դեպքում:

*Թարմ կեղևով նուշ ընդունելը բարենպաստ ազդեցություն է ունենում մարսողության վրա, նվազեցնում է խոլեսթերինի մակարդակը արյան մեջ:

*Մանուշակագույն կոճղարմատով համալիր բուժման դեպքում նուշի յուղը ցուցված է երիկամների և միզապարկի մաքրման, քարերը ջախջախելու համար։ Արդյունավետ է փորկապության և գլխացավերի բուժման համար։

*Դառը նուշի յուղի ցուցված է մաշկը մաքրելու և պառկելախոցերին քսելու համար։ Օգտակար է նաև ականջներում աղմուկի և ցավի, ուռուցքների դեպքում։

*Վիտամին B17-ի առկայության պատճառով քաղցկեղի բուժման համար խորհուրդ է տրվում օգտագործել դառը նուշի յուղ. մերսող շարժումներով քսում են մաշկին, արդյունքում մաշկը լավ փափկում է, նյութափոխանակության պրոցեսներն ակտիվանում են, ավշային հանգույցների այտուցն ու կարծրացումն անհետանում են, ցավի ախտանշաններն եւս  անհետանում են։

*Քաղցկեղի կանխարգելման նպատակով օգտագործում են 1-2 հատ նուշ։