êñïÇ éÇÃÙÇ Ë³Ý·³ñáõÙÝ»ñÁ µ³í³Ï³Ý ï³ñ³Íí³Í ËݹÇñ ¿ ¨ ϳñáÕ ¿ ѳݹÇå»É µÝ³ÏãáõÃÛ³Ý µáÉáñ ß»ñï»ñáõÙ, ù³ÝÇ áñ ëñïÇ éÇÃÙÇ Ë³Ý·³ñáõÙÝ»ñ ϳñáÕ »Ý áõÝ»Ý³É ¨° ٻͳѳë³ÏÝ»ñÁ, ¨° ÷áùñ»ñÁ, ³éáÕç ëÇñï ϳ٠ëñïÇ Ï³éáõóí³Íù³ÛÇÝ Ë³Ý·³ñáõÙÝ»ñ áõÝ»óáÕ Ù³ñ¹ÇÏ:

 êñïÇ éÇÃÙÇ Ë³Ý·³ñáõÙÝ»ñÇ ï»ë³ÏÝ»ñÁ

êñïÇ éÇÃÙÇ Ë³Ý·³ñáõÙÝ»ñÇ ï»ë³ÏÝ»ñÁ ß³ï ï³ñµ»ñ »Ý: Î³Ý ³éÇÃÙdzݻñ, áñáÝù µ³í³Ï³ÝÇÝ ³ÝíÝ³ë »Ý, ¨  ³Ù»Ý³ß³ïÁ ϳñáÕ »Ý ÏÛ³ÝùÇ áñ³ÏÇ íñ³ ³½¹»É, ë³Ï³ÛÝ ³éáÕç³Ï³Ý Éáõñç ËݹÇñ Çñ»ÝóÇó ãÝ»ñϳ۳óÝ»É: ´³Ûó Ï³Ý Ý³¨ ß³ï íï³Ý·³íáñ ï»ë³ÏÝ»ñ, áñáÝù ϳñáÕ »Ý µ»ñ»É Éáõñç µ³ñ¹áõÃÛáõÝÝ»ñÇ՝ ÁݹÑáõå ÙÇÝ㨠ѳÝϳñͳٳÑáõÃÛáõÝ։ ¶³Ý·³ïÝ»ñÁ, Ç ¹»å, ϳñáÕ »Ý ÝáõÛݳïÇå ÉÇݻɪ ¨° µ³ñáñ³Ï, ¨° íï³Ý·³íáñ ³éÇÃÙdzݻñÇ ¹»åùáõÙ: ²Û¹ å³ï׳éáí ãÇ Ï³ñ»ÉÇ ½áõï ·³Ý·³ïÝ»ñáí ÏáÕÙÝáñáßí»É, û å³óÇ»ÝïÇ Ùáï ÇÝã ËݹÇñ ¿, ¨ ó³ÝϳÉÇ ¿, áñ ÁݹѳÝáõñ ëñï³µ³ÝÁ ϳ٠³é³çÇÝ ûÕ³ÏÇ µÅÇßÏÁ, ÑÇÙÝí»Éáí ·³Ý·³ïÝ»ñÇ íñ³, å³óÇ»ÝïÇÝ áõÕ»·ñÇ ³éÇÃÙáÉá·Ç Ùáï՝ ³é³í»É Ù³Ýñ³ÏñÏÇï ѻﳽáïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ:

ՍñïÇ éÇÃÙÇ Ë³Ý·³ñáõÙÝ»ñÇ ·³Ý·³ïÝ»ñÁ ß³ï ï³ñµ»ñ µÝáõÛà áõÝ»Ý ¨  Ï³ñáÕ »Ý ³ñï³Ñ³Ûïí»É ëñïÇ ³ÝϳÝáÝ  ³ß˳ï³ÝùÇ՝ ëñïË÷áóÝ»ñÇ, ëñïÇ ·»ñ³ñ³· ϳ٠¹³Ý¹³Õ ³ß˳ï³ÝùÇ, ·É˳åïáõÛïÇ Ï³Ù áõß³·Ý³óáõÃÛ³Ý Ó¨áí:

àõß³·Ý³óáõÃÛ³Ý Ï³Ù ³ñï³Ñ³Ûïí³Í ·É˳åïáõÛïÇ ·³Ý·³ïÇ ¹»åùáõÙ ß³ï Ñ³×³Ë å³óÇ»ÝïÝ»ñÁ ¹ÇÙáõÙ »Ý ÝÛ³ñ¹³µ³ÝÇ,  »Ýó¹ñ»Éáí, áñ ËݹÇñÁ ÝÛ³ñ¹³ÛÇÝ Ñ³Ù³Ï³ñ·Ç ϳ٠·ÉËáõÕ»ÕÇ ËݹÇñÝ»ñÇ Ñ»ï ¿: ²Û¹ å³ñ³·³ÛáõÙ, ÝÛ³ñ¹³µ³ÝÁ ÝáõÛÝå»ë, ûÏáõ½ ³ÝÝß³Ý Ï³ëϳÍÇ ¹»åùáõÙ, å»ïù ¿ áõÕ»·ñÇ ³éÇÃÙáÉá·Ç Ùáï՝ ³é³í»É Ù³Ýñ³Ù³ëÝ Ñ»ï³½áïáõÃÛ³Ý,  ù³ÝÇ áñ áñáß ·³Ý·³ïÝ»ñ, ûñÇݳϪ  ëñï³ÍÇÝ áõß³·Ý³óáõÃÛáõÝÁ, ϳñáÕ ¿ ѳݹÇë³Ý³É ÏÛ³ÝùÇ Ñ³Ù³ñ íï³Ý· Ý»ñϳ۳óÝáÕ ³éÇÃÙdzÛÇ ¹ñë¨áñáõÙ:

²éÇÃÙáÉá·Á ÝßáõÙ ¿, áñ ëñïÇ éÇÃÙÇ Ë³Ý·³ñáõÙÝ»ñÁ ϳñáÕ »Ý ÉÇÝ»É ÇÝãå»ë ³é³çݳÛÇÝ, ³Û¹å»ë ¿É ëñïÇ Ï³éáõóí³Íù³ÛÇÝ Ï³Ù áñáß ·»Ý»ïÇÏ ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¹ñë¨áñáõÙ:  ¸ñ³Ýù »Ýª ëñïÇ Çß»ÙÇÏ ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝÁ, ½³ñÏ»ñ³Ï³ÛÇÝ ÑÇå»ñï»Ý½Ç³Ý, ÷³Ï³Ý³ÛÇÝ ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝÝ»ñÁ, ϳñ¹ÇáÙÇáå³ÃdzÝÝ»ñÁ՝ ǹÇáå³ÃÇÏ-¹Çɳï³óÇáÝ, ÑÇå»ñïñáýÇÏ Ï³Ù Çß»ÙÇÏ: êñïÇ Ï³éáõóí³Íù³ÛÇÝ ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¹»åùáõÙ  Ñ³Ý¹ÇåáÕ ëñïÇ éÇÃÙÇ Ë³Ý·³ñáõÙÝ»ñÁ, ѳïϳå»ë ÷áñáù³ÛÇÝ ³éÇÃÙdzݻñÁ, ϳñáÕ »Ý ѳݷ»óÝ»É Éáõñç µ³ñ¹áõÃÛáõÝÝ»ñÇ ¨ ÏÛ³ÝùÇ Ñ³Ù³ñ ³ÝÙÇç³Ï³Ý íï³Ý· Ý»ñϳ۳óÝ»É: àõß³¹ñáõÃÛ³Ý Ý³¨ ³ñųÝÇ »Ý ݳ˳ëñï³ÛÇÝ ï³ËdzéÇÃÙdzݻñÁ, µñ³¹Çϳñ¹Ç³Ý»ñÁ, áñáÝù ÝáõÛÝå»ë µ³ñ¹³óÝáõÙ »Ý ÑÇÙÝ³Ï³Ý ÑÇí³Ý¹áõÃÛ³Ý ÁÝóóùÁ: γéáõóí³Íù³ÛÇÝ ³éáÕç ëñïáõÙ Ñ³×³Ë Ñ³Ý¹ÇåáÕ ëñïÇ éÇÃÙÇ Ë³Ý·³ñáõÙÝ»ñ »Ýª í»ñ÷áñáù³ÛÇÝ å³ñáùëÇ½Ù³É ï³ËÇϳñ¹Ç³Ý»ñÁ, ÷áñáù³ÛÇÝ ¨ í»ñ÷áñáù³ÛÇÝ ¿ùëïñ³ÇëïáɳݻñÁ, ݳ˳ëñï³ÛÇÝ ¨ ÷áñáù³ÛÇÝ ï³ËÇϳñ¹Ç³Ý»ñÁ: гٳñíáõÙ ¿, áñ ϳéáõóí³Íù³ÛÇÝ ³éáÕç ëñïáõÙ ³éÇÃÙdzݻñÝ ³í»ÉÇ µ³ñáñ³Ï ÁÝóóù áõÝ»Ý, ë³Ï³ÛÝ Ï³Ý áñáß ëÇݹñáÙÝ»ñ, áñáÝó ¹»åùáõÙ  ëÇñïÁ ϳñáÕ ¿ ÉÇÝ»É ÝáñÙ³É Ï³éáõóí³ÍùÇ, ³ÛÝáõ³Ù»Ý³ÛÝÇí ³Û¹ ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝÝ»ñÇ ³é³çÇÝ ¹ñë¨áñáõÙÁ ϳñáÕ ¿ ÉÇÝ»É ÏÛ³ÝùÇÝ íï³Ý· ëå³éݳóáÕ ³éÇÃÙÇ³Ý ¨/ϳ٠ѳÝϳñͳٳÑáõÃÛáõÝÁ: ²Û¹ ÑÇí³Ý¹áõÃÛáõÝÝ»ñÝ »Ý »ñϳñ³ó³Í QT ѳٳËï³ÝÇßÁ, ´ñáõ·³¹³ÛÇ Ñ³Ù³Ëï³ÝÇßÁ, WPW-ѳٳËï³ÝÇßÁ, ǹÇáå³ÃÇÏ ÷áñáù³ÛÇÝ ï³ËÇϳñ¹Ç³/ýǵñÇɳódzݻñÁ, å³éáùëÇ½Ù³É å³ß³ñáõÙÝ»ñÁ ¨ ³ÛÉÝ: ²Û¹ å³ï׳éáí ëñïÇ éÇÃÙÇ Ë³Ý·³ñÙ³Ý íï³Ý·Ç ³ëïÇ׳ÝÁ ϳñáÕ ¿ ·Ý³Ñ³ï»É ÙdzÛÝ ³éÇÃÙáÉá·Á, ëñïÇ éÇÃÙÇ Ë³Ý·³ñáõÙ áõÝ»óáÕ Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñ å³óÇ»ÝïÇ Ñ³Ù³ñ áñáß»Éáí ³Ýѳï³Ï³Ý éÇëÏÁ, û áñù³Ýáí ¿ ³Û¹ ˳ݷ³ñáõÙÁ Ýñ³ ѳٳñ íï³Ý·³íáñ: ¸³ ³ñíáõÙ ¿ Ù³Ýñ³½ÝÇÝ Ñ»ï³½áïáõÃÛ³Ý ÙÇçáóáí՝ µ³ó³é»Éáí Éáõñç ËݹÇñÝ»ñÁ։

êñïÇ éÇÃÙÇ Ë³Ý·³ñáõÙÝ»ñÇ µáõÅÙ³Ý Ù»Ãá¹Ý»ñÁ

êñïÇ éÇÃÙÇ Ë³Ý·³ñáõÙÝ»ñÇ µáõÅÙ³Ý ¹Ç³å³½áÝÁ ÝáõÛÝå»ë Áݹ·ñÏáõÝ ¿: ²ÛÝ Ý»ñ³éáõÙ ¿ ¹ÇݳÙÇÏ ÑëÏáÕáõÃÛáõÝ, å³ñµ»ñ³µ³ñ éÇëÏÇ ·Ý³Ñ³ïáõÙ, ¹»Õáñ³Ûù³ÛÇÝ µáõÅáõÙ ¨  ÙÇç³ÙïáõÃÛáõÝ: ØÇç³Ùï³Ï³Ý ³éÇÃÙáÉá·Ç³Ý, ÝáõÛÝÝ ¿ Ý»ñëñï³ÛÇÝ ¿É»ÏïñáýǽÇáÉá·Ç³Ý, ëñï³µ³ÝáõÃÛ³Ý Ñ³Ù»Ù³ï³µ³ñ »ñÇï³ë³ñ¹ áõÕÕáõÃÛáõÝ ¿, ë³Ï³ÛÝ ß³ï ³ñ³· ½³ñ·³óáÕ:  ØÇç³Ùï³Ï³Ý µáõÅÙ³Ý ¹Ç³å³½áÝÁ ÝáõÛÝå»ë ß³ï ɳÛÝ ¿, ë³Ï³ÛÝ ÑÇÙÝ³Ï³Ý áõÕÕáõÃÛáõÝÝ»ñÝ »Ý »ñÏáõëÁ՝ µáõÅáõÙ ë³ñù»ñáí (Device therapy), »ñµ ϳï³ñíáõÙ ¿ ï³ñµ»ñ ³ËïáñáßÇã-µáõÅÇã ë³ñù»ñÇ ÇÙåɳÝï³ódz ¨ ³µÉ³ódzݻñ, »ñµ Çñ³Ï³Ý³óíáõÙ ¿ ³éÇÃÙá·»Ý ûç³ËÝ»ñÇ ¹»ëïñáõÏódz é³¹Çá-ѳ׳˳ÛÇÝ ³ÉÇùÝ»ñáí ϳ٠³ÛÉ Ù»Ãá¹Ý»ñáí:  Þ³ï Ñ³×³Ë Ñ³Ù³ÏóíáõÙ »Ý µáõÅÙ³Ý ¹»Õáñ³Ûù³ÛÇÝ ¨ ÙÇç³Ùï³Ï³Ý Ù»Ãá¹Ý»ñÁ, áñÇ Ýå³ï³ÏÁ å³óÇ»ÝïÇ ÏÛ³ÝùÇÝ ¨ ³éáÕçáõÃÛ³ÝÁ ëå³éݳóáÕ  íï³Ý·Á Ýí³½»óÝ»ÉÝ ¿:

²Ûëûñ г۳ëï³ÝáõÙ Çñ³Ï³Ý³óíáõÙ ¿ ³éÇÃÙáÉá·Ç³Ï³Ý ³ÙµáÕç³Ï³Ý ͳé³ÛáõÃÛáõÝ, ³éÇÃÙdzÛáí å³óÇ»ÝïÝ»ñÇ éÇëÏÇ ·Ý³Ñ³ïáõÙ, ¹ÇݳÙÇÏ ÑëÏáÕáõÃÛáõÝ, ¹»Õáñ³Ûù³ÛÇÝ µáõÅáõÙ ¨  µáÉáñ ï»ë³ÏÇ ³éÇÃÙáÉá·Ç³Ï³Ý ÙÇç³ÙïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Çñ³Ï³Ý³óáõÙ:

ԺՈՂՈՎՐԴԱԿԱՆ ԲԺՇԿՈՒԹՅԱՆ ԼԱՎԱԳՈՒՅՆ ԲԱՂԱԴՐԱՏՈՄՍԵՐԸ ՍՐՏԱՅԻՆ ԱՆԲԱՎԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ԴԵՊՔՈՒՄ

Այս միջոցները խորհուրդ են տրվում օգտագործել սիրտ-անոթային համակարգի աշխատանքի խանգարումների կամ սրտի անբավարարության նշանների դեպքում:
1.      Տիբեթյան բժշկության մեջ կաթնաշոռը խորհուրդ է տրվում օգտագործել որպես դիետիկ բուժիչ մթերք սրտի ու լյարդի հիվանդությունների, ինչպես նաև աթերոսկլերոզի դեպքում (օրական 100 գրամ):

2.      Սրտի արատների դեպքում խորհուրդ է տրվում խմել կարմիր ճակնդեղի թուրմը (թրմել ջրի մեջ):

3.      Կիտրոնի կեղևը հարուստ է եթերայուղերով, ուստի այն շատ օգտակար է սրտի աշխատանքի խանգարման դեպքում:

4.      Վարսակի (հացահատիկները) թուրմը նույնպես շատ օգտակար ու արդյունավետ միջոց է: Հարկավոր է հացահատիկներին ավելացնել ջուր (1:10 հարաբերակցությամբ) և մեկ օր թրմել, այնուհետև քամել և խմել օրական 2-3 անգամ ուտելուց առաջ ½ բաժակ:

Այս թուրմն օժտված է միզամուղ հատկությամբ, օգնում է կարգավորել նյութափոխանակության գործընթացները սրտամկանում և նյարդային հյուսվածքներում:
5.      Շատ օգտակար են նաև վարսակի փաթիլները: Անհրաժեշտ է 100 գրամ վարսակին ավելացնել 1 լիտր սառը ջուր, 4 ժամ թրմել, այնուհետև եփել այնքան ժամանակ մինչև դառնա թանձր զանգված:
6.      Սիրտ-անոթային հիվանդությունների և անեմիայի (սակավարյունություն) դեպքում տիբեթյան բուժարարները խորհուրդ են տալիս ուտել ծիրան, քանի որ դրա բաղադրության մեջ պարունակվող կալիումի աղերն օգնում են դուրս բերել հեղուկն օրգանիզմից:
7.      Տիբեթյան բուժարարները նաև խորհուրդ են տալիս ամեն օր օգտագործել ընկուզեղեն (30 գրամ մաքրած հունական ընկույզ), չամիչ (20 գրամ) ու պանիր (20 գրամ): Սննդամթերքի այս տեսակներն ամրապնդում են սրտամկանը, տոնուս են հաղորդում նյարդային համակարգին և օգոըմ են ազատվել գերհոգնածությունից ու գլխացավերից:
8.      Շատ օգտակար է նաև ծիրանաչիրը, որը հարուստ է կալիումով: Սրտի հիվանդություններով տառապելու դեպքում այն խորհուրդ է տրվում անպայման օգտագործել բեռանաթափման օրեր կազմակերպելիս:
9.      Սիրտ-անոթային հիվանդությունների դեպքում ամենաարդյունավետ միջոցներից մեկը բռինչի (калина) հատապտուղներն են (կորիզներով):
10.  Կաթով մշկընկույզը (мускатный орех) հիանալի տոնուս հաղորդող միջոց է սրտի և գլխուղեղի համար:
11.  Կարելի է նաև օգտագործել անանուխի թուրմը. 1 թ. գդ. չորացրած անանուխին ավելացնել մեկ բաժակ եռացրած  ջուր, 20 րոպե թրմել, այնուհետև քամել և ընդունել օրական 2-3 անգամ (ուտելուց 30 րոպե առաջ) ½ բաժակ: Այս թուրմը կօգնի բարելավել սրտի աշխատանքը:
12.  Սրտի հատվածում ցավերի դեպքում խորհուրդ է տրվում բալ ուտել: Բալը կօգնի մեղմացնել ցավերը և քչացնել նոպաների հաճախականությունը:
13.  Սրտի ցավերի մեղմացման համար ռուս բուժարարները խորհուրդ էին տալիս խմել մանուշակի ծաղիկներից պատրաստված թեյ: Բուժման կուրսը տևում է բավական երկար: Թեյը հարկավոր է խմել օրական մի քանի անգամ:
14.  Սիրտանոթային հիվանդություններով ու երիկամներ խնդիրներով պայմանավորված այտուցվածությունների դեպքում դեռ հին դարերից խորհուրդ է տրվում որպես հիանալի միզամուղ միջոց ձմերուկ օգտագործել: Շատ լավ միզամուղ հատկությամբ է օժտված նաև թարմ ձմերուկի կեղևից պատրաստված եփուկը:
15.  Սրտանոթային հիվանդություններով պայմանավորված այտուցվածությունների և ջրգողության դեպքում խորհուրդ է տրվում հիվանդների դիետայում ներառել վարունգներ, քանի որ այս բանջարեղենն օժտված է ուժեղ միզամուղ հատկությամբ և օգնում է ազատվել նման խնդիրներից: